سیستم اطفاء حریق چیست؟

به عنوان تعریفی ساده از اطفا ء حریق میتوان اینگونه  گفت، به سیستم‌هایی که عملیاتی را برای مهار رشد حریق و یا خاموش کردن آن انجام میدهند سیستم اطفاء حریق می‌گویند.

روش‌های اطفاء حریق

برای تشکیل حریق به 4 عامل اکسیژن، ماده سوختنی،حرارت و واکنش زنجیره‌ای نیاز است.

این چهار عامل مربعی به نام مربع حریق را تشکیل می‌دهند که برای خاموش کردن حریق کافی است یک ضلع را از مربع حریق حذف کنیم.

1. جلوگیری از رسیدن اکسیژن به شعله‌ها و یا به اصطلاح خفه کردن حریق
2. حذف ماده سوختنی
3. سرد کردن شعله‌های حریق
4. جلوگیری از انجام واکنش شیمیایی

به گزارش کارشناسان افراد تنها 2 دقیقه برای ترک کردن مکانی که دچار حریق شده است دارند.

بنابراین استفاده از انواع سیستم‌های اعلام حریق برای آگاهی و اطلاع افراد از حریق لازم است.

اما اگر خانه، محل کار و … مجهز به سیستم اطفاء حریق نباشد چه می‌شود؟

امروزه به دلیل رشد ترافیک در اکثر شهر‌ها و یا شهرستان‌ها امکان رسیدن نیروهای آتش‌نشانی در زمان طلایی برای اطفاء به موقع حریق، به حداقل رسیده است.

بنابراین درصورتی که حریق رشد زیادی داشته باشد علاوه بر افزایش خسارات مالی و جانی، افزایش زمان اطفاء توسط نیرو‌های سازمان آتش‌نشانی را نیز به دنبال خود دارد.

مجهز بودن اماکن به انواع سیستم‌های اطفاء حریق کمک بسیار زیادی در کنترل رشد حریق و یا در اکثر موارد خاموش کردن آن می‌کند.

انواع سیستم های اطفاء حریق:

• سیستم های اطفاء حریق اتوماتیک گازی

  • سیستم اطفاء حریق گاز HFC-227ea / FM-200
  • سیستم اطفاء حریق گاز FK-5-1-12 / Novec 1230
  • سیستم اطفاء حریق گاز Inert
  • سیستم اطفاء حریق گاز CO2
  • سیستم اطفاء حریق آیروسل Aerosol

• سیستم اطفاء حریق اتوماتیک آبی
  

  • سیستم اطفاء حریق اسپرینکلر
  • پمپ آتش نشانی
  • شبرآلات سیستم اسپرینکلر

• سیستم اطفاء حریق فوم

  • مخزن فوم بلدر تانک
  • تناسب‌ساز فوم آتش‌نشانی
  • فوم آتش‌نشانی
  • مانیتور فوم آتش‌نشانی

• اطفاء حریق دستی

  • جعبه آتش‌نشانی
  • کپسول آتش‌نشانی
  • تجهیزات جانبی آتش‌نشانی

 

سیستم اطفاء حریق اتوماتیک گازی

 

سیستم اطفاء حریق گازی همانطور که از نام آن مشخص است ماده اطفاء‌کننده آن گاز می‌باشد.

استاندارد مربوط به سیستم‌های مبتنی بر گاز استاندارد NFPA2001 می‌باشد.

با توجه به نوع حریق و کاربری محیطی که در آن سیستم اطفاء حریق نصب شده است نوع گاز اطفاءکننده مشخص می‌شود.

در ادامه به انواع سیستم‌های اطفاء حریق گازی می‌پردازیم.

 

سیستم اطفاء حریق گاز HFC-227ea / FM200

 

گاز سیستم اطفاء حریق گاز HFC-227ea-FM200 همان گاز هپتافلوئوروپروپان است. این گاز در دسته گاز‌های هالوکربن قرار می‌گیرد.

شرکت تولید کننده این گاز اولین شرکت تولیدکننده این گاز شرکت DuPont بود که نام FM-200 را به آن اختصاص داد.

چرا FM-200 ؟

1. این سیستم در مقایسه با سایر سیستم‌های اطفاء حریق به دلیل غلظت طراحی حدود 7-9 درصد، تعداد سیلندر کمتر جهت ذخیره گاز نیاز دارد.
2. این گاز بدون اثر مخربی بر روی تجهیزات و لوازم می‌باشد.
3. گاز FM-200 به علت نارسانا بودن برای استفاده در مناطق دارای تجهیزات الکتریکی مناسب می‌باشد.
4. مهمترین دلیل استفاده از سیستم اطفاء حریق گاز HFC-227ea، اطفاء حریق در مدت زمان 10 ثانیه می‌باشد.
5. گاز هپتافلوئوروپروپان بر خلاف هالون 1301 و 1211 برای لایه ازن مخرب نمی‌باشد.

 

سیستم اطفاء حریق گاز FK-5-1-12  / Novec1230

 

پرفلوئورو، گاز این سیستم اطفاء حریق می‌باشد. این گاز هم در دسته گاز‌های تمیز قرار می‌گیرد و تمام ویژگی‌های آن را داراست.

استفاده از سیستم اطفاء حریق مبتنی بر گاز Novec1230 بر خلاف سیستم اطفاء حریق با گاز FM-200 رایج نیست.

باید در نظر داشت که این گاز طول عمر اتمسفری کم و پتانسیل گرمایش جهانی بسیار کم در حدود 1 دارد.

در چه مناطقی می‌توان از سیستم اطفاء حریق گاز نووِک استفاده کرد؟

به طور کلی از سیستم‌های اطفاء حریق مبتنی بر گاز، در محیط‌هایی استفاده می‌شود که به دلیل وجود تجهیزات الکترونیکی و حساس نتوان از اطفاء حریق آبی استفاده کرد.

• اتاق‌های سرور
• موزه‌ها
• کتابخانه‌ها
• خزانه بانک‌ها
• مراکز داده
• اتاق‌های کنترل

 

سیستم اطفاء حریق گاز Inert

 

گاز Inert به معنی گاز بی‌اثر می‌باشد. دسته‌ی گاز‌های بی‌اثر نسبت به برخی از فلزات واکنش شیمیایی انجام نمی‌دهد.

در این سیستم‌ها تنها از گاز‌های نیتروژن و آرگون با درصد‌های متفاوتی استفاده می‌شود.

انواع سیستم‌های IG :

• IG55

گاز IG55 یا همان آرگونایت ترکیب 50% گاز نیتروژن و 50% گاز آرگون می‌باشد.

• IG541

این گاز ترکیب 52% گاز نیتروژن، 40% گاز آرگون و 8% گاز کربن‌دی‌اکسید

می‌باشد.

• IG100

99.9% این گاز را نیتروژن تشکیل می‌دهد.

• IG01

99.9% این گاز را آرگون تشکیل می‌دهد.

غلظت طراحی این گاز در حدود 40% می‌باشد این بدان معنی است که به تعداد سیلندر بیشتری جهت ذخیره گاز نیاز است.

 

سیستم اطفاء حریق گاز CO2

 

گاز CO2 به طور طبیعی بر اثر تنفس موجودات زنده و سوختن مواد آلی در طبیعت به وجود می‌آید.

نحوه کنترل و خاموش کردن آتش توسط سیستم اطفاء حریق گاز CO2 :

به علت چگالی بالا، این گاز سبب نرسیدن اکسیژن به شعله‌های آتش می‌شود.

از طرفی خنک کردن حریق یا همان حذف ضلع حرارت سبب خاموش شدن آتش می‌شود.

غلظت طراحی گاز در این نوع سیستم در حدود 34% بوده که همانند سیستم اطفاء حریق گاز IG به سیلندر‌های زیادی جهت ذخیره‌سازی نیاز است.

 

مزایای سیستم اطفاء حریق CO2 :

1. بر خلاف آب که رسانای بسیار قوی جریان الکتریسیته می‌باشد می‌توان گفت این گاز عایق بوده و مانع انتقال جریان‌های الکتریکی می‌شود.
2. به دلیل وجود این گاز در طبیعت و غیرتولیدی بودن آن قیمت بسیار پایینی در مقایسه با سایر گاز‌ها اطفاء حریق مانند FK-5-1-12 و HFC227-ea دارد. بنابراین استفاده از این سیستم بسیار مقرون به صرفه می‌باشد.
3. تمیز است. منظور از تمیز بودن برای گاز بدین معناست که پس از تخلیه هیچ اثر مخربی بر روی تجهیزات باقی نمی‌گذارد.
4. به دلیل کاهش بسیار زیاد سطح اکسیژن، سبب اطفاء حریق با سرعت بسیار زیادی می‌شود.
5. همانطور که در بالا توضیح داده شد این گاز در طبیعت وجود دارد پس زمان کمتری جهت تامین و شارژ آن نیاز است.

به نکات زیر که به نحوی معایب این سیستم به شمار می‌رود توجه کنید:

1. اولین و مهم‌ترین مشکل این سیستم، گلخانه‌ای بودن این گاز می‌باشد.
2. به علت غلظت بالای طراحی به تعداد زیادی سیلندر جهت ذخیره‌سازی گاز نیاز است.
3. به علت کاهش سطح اکسیژن، در محیط‌هایی که انسان و سایر موجودات زنده در آن حضور دارند نباید استفاده شود.

 

سیستم اطفاء حریق آیروسل

 

عامل اطفاء در سیستم اطفاء حریق آیروسل ذرات بسیار ریز جامد و گاز می‌باشد.

در هنگام خروج این ذرات جامد و گازی که درون محفظه آیروسل به حالت سرد و متراکم بودند،یک واکنش گرمازا اتفاق می‌افتد.

به علت ریز بودن این ذرات در حدود 10 میکرون پس از تخلیه تا مدت حدود 45 دقیقه در محیط باقی می‌مانند تا از بازگشت مجدد حریق جلوگیری کند.

 

 

فعالسازی سیستم‌های اطفاء حریق آیروسل به روش‌های زیر است:

• فعالسازی دستی

فعالسازی این سیستم توسط یک کلید یا شاسی متصل به آیروسل انجام می‌شود.

• فعالسازی الکتریکی

دتکتور‌های دود یا دتکتور‌های حرارت سیستم اعلام حریق، پس از فعال شدن سیگنال حریق را به کنترل پنل سیستم اعلام حریق ارسال می‌کنند.

پس از فعال شدن هر دو زون اعلام حریق، ولتاژ 24 ولت به سمت آیروسل ارسال شده و پس از آن آیروسل تخلیه می‌شود.

• فعالسازی حرارتی

هر کپسول حاوی مواد اطفایی آیروسل دارای سنسور‌هایی هستند که به حرارت حساسیت نشان می‌دهند.

در صورتی که دمای محیط به بیش از 300 درجه برسد، این سنسور‌ها وارد عمل شده و پس از آن آیروسل با تخلیه شدن حریق را مهار می‌کند.

جهت اطلاع از قیمت و خرید سیستم اطفاء حریق گازی تماس بگیرید.

 

سیستم اطفاء حریق اتوماتیک آبی

 

سیستم اطفاء حریق آبی به دلایل زیر رایج‌ترین سیستم اطفاء حریق به شمار می‌رود:

• در دسترس بودن ماده اطفاء کننده که همان آب است
• مقرون به صرفه بودن ماده اطفاء کننده
• بدون داشتن مضرات برای انسان، موجودات زنده، کره زمین و طبیعت
• گرمای ویژه‌ی آب برای حذف ضلع حرارت

 

اطفاء حریق به صورت دستی نیز به دو صورت انجام می‌شود:

• اطفاء حریق دستی
  

1. استفاده از خاموش کننده‌های دستی یا کپسول‌های کوچک اطفاء حریق که حاوی آب می‌باشد.
2. استفاده از شیلنگ‌های موجود در جعبه‌های آتش‌نشانی واقع در هر طبقه

• اطفاء حریق اتوماتیک

نام دیگر سیستم اطفاء حریق اتوماتیک آب، سیستم اطفاء حریق اسپرینکلر است.

اجزای سیستم اطفاء حریق اسپیرینکلر می‌توان به تجهیزات زیر اشاره کرد:

• اسپرینکلر یا آبفشان
• پمپ آتش‌نشانی
• شیرآلات سیستم اسپرینکلر
• لوله و اتصالات

در ادامه به توضیح مختصری برای برخی از موارد بالا می‌پردازیم.

اسپرینکلر آتش نشانی

 

یک قطعه از تجهیزات سیستم اطفاء حریق اتوماتیک آبی می‌باشد که پس از خروج آب از روزنه‌ی خروجی آن وظیفه پخش آب را بر عهده دارد.

هر اسپرینکلر 4 جزء دارد.

1. قاب
2. دفلکتور
3. المان حرارتی
4. درپوش

1. قاب یا فریم همان بدنه‌ی اصلی اسپرینکلر است که اجزای دیگر بر روی آن قرار می‌گیرند.
2. صفحه‌ای که وظیفه تبدیل آب به قطرات کوچک‌تر، پخش و منحرف کردن آب به سمت مورد نظر را دارد.
3. سنسور حرارتی مهم‌ترین جزء یک اسپرینکلر می‌باشد. وظیفه این سنسور فعال کردن اسپرینکلر در زمان بروز حریق و نگه داشتن درپوش و جلوگیری از خروج آب در حالت معمول و نرمال می‌باشد.

دو نوع سنسور حرارتی داریم:

• سنسور از نوع اتصال زودگداز
• سنسور از نوع حباب شیشه‌ای

یک اسپرینکلر چگونه فعال می‌شود؟

 اگر سنسور حرارتی از نوع حباب شیشه‌ای باشد، با توجه به دمای انبساط مایع موجود در حباب می‌توان دمای محیط جهت فعال شدن اسپرینکلر و خروج آب را  معین کرد.

اما اگر سنسور حرارتی از نوع اتصال زودگداز باشد پس از رسیدن دمای محیط به دمای ذوب شدن سنسور حرارتی اسپرینکلر فعال می‌شود.

تفاوت اسپرینکلر‌ها در چیست؟

1. جهت نصب
2. نوع سنسور حرارتی
3. حساسیت یا نوع واکنش
4. دمای فعال شدن

اطلاعات بیشتر

 

پمپ آتش نشانی

 

اصلی‌ترین بخش یک سیستم اطفاء حریق اتوماتیک آبی پمپ آتش‌نشانی می‌باشد.

پمپ آتش‌نشانی همانند سایر پمپ‌ها وظیفه تامین هد و دبی مورد نیاز سیستم را بر عهده دارد.

از جمله رایج‌ترین پمپ‌های تامین آب، پمپ گریز از مرکز یا سانتریفیوژ می‌باشد.

فشار مورد نیاز در این نوع پمپ‌ها توسط نیروی گریز از مرکز سیال تامین می‌شود.

اطلاعات بیشتر انواع پمپ‌های آتش‌نشانی

 

شیرآلات سیستم اسپرینکلر

در سیستم‌های اطفاء حریق اسپرینکلر جهت کنترل جریان آب، استفاده از شیرآلات الزامی است.

نوع شیرآلات و محل نصب آن‌ها بسیار مهم است که باید مطابق با استاندارد NFPA13 می‌باشد.

انواع شیر‌های سیستم‌های اطفاء حریق اسپرینکلر:

• شیر دروازه‌ای ساق بلند (OS&Y Gate Valve)
• شیر پروانه‌ای (Butterfly Valve)
• شیر تست و تخلیه (Test & Drain Valve)
• شیر یک‌طرفه (Check Valve)

جهت اطلاع از قیمت و خرید سیستم اطفاء حریق آبی تماس بگیرید.