سیستم اطفاء حریق فوم   

 

در این متن سعی داریم توضیحی درباره سیستم اطفاء حریق فوم ارائه دهیم:

• معرفی سیستم اطفاء حریق فوم
• انواع سیستم اطفاء حریق فوم
• اجزا سیستم اطفاءحریق فوم و نحوه عملکرد آن
• نحوه عملکرد سیستم اطفاء حریق فوم
  
• سیستم اطفاء حریق فوم و محیط زیست
• تاییدیه‌های مورد نیاز جهت استفاده از سیستم اطفاء حریق فوم
• مکان‌های مناسب جهت استفاده از سیستم اطفاء حریق فوم
• معایب و مزایا

معرفی سیستم اطفاء حریق فوم

سیستم اطفاء حریق فوم نوعی سیستم اطفاء حریق است که از فوم برای خاموش کردن آتش استفاده می‌کند.

فوم از حباب‌های کوچک هوا و مایع تشکیل شده است که می‌تواند روی سطح مایع قابل اشتعال مانند بنزین، روغن یا الکل شناور شود و مانع از رسیدن اکسیژن به آن شود.

فوم می‌تواند برای خاموش کردن انواع آتش‌سوزی‌ها از جمله آتش‌سوزی‌های مایعات قابل اشتعال، آتش‌سوزی‌های گازی و آتش‌سوزی‌های جنگلی استفاده شود.

انواع سیستم اطفاء حریق فوم

سیستم‌های اطفاءحریق فوم بر اساس نوع فوم تولیدی، نحوه نصب و کاربرد به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. در اینجا به برخی از رایج ترین انواع سیستم‌های اطفا حریق فوم اشاره می کنیم:

1. سیستم‌های اطفاء حریق فوم بر پایه آب:

• این نوع سیستم رایج‌ترین نوع سیستم اطفا حریق فوم است.
• در این سیستم، فوم از مخلوط کردن آب با فوم کنسانتره تولید می‌شود.
• سیستم‌های اطفا حریق فوم بر پایه آب به دو دسته اصلی ثابت و پرتابل تقسیم می‌شوند.

1.1. سیستم‌های اطفاء حریق فوم ثابت بر پایه آب:

• این سیستم‌ها به طور دائم در محل نصب می‌شوند و در صورت وقوع حریق به طور خودکار فعال می‌شوند.
• از این نوع سیستم‌ها در مکان‌هایی مانند پالایشگاه‌ها، کارخانه‌های شیمیایی، انبارها و فرودگاه‌ها استفاده می‌شود.

1.2. سیستم‌های اطفاء حریق فوم پرتابل بر پایه آب:

• این سیستم‌ها قابل حمل هستند و می‌توان از آنها در مکان‌هایی استفاده کرد که سیستم فوم ثابت وجود ندارد.
• از این نوع سیستم‌ها در مواردی مانند اطفاء حریق در خودروها، قایق‌ها و فضاهای باز استفاده می‌شود.

2. 2. سیستم‌های اطفاءحریق فوم با چگالی بالا:

• این نوع سیستم از فوم با چگالی بالا برای خاموش‌کردن آتش‌سوزی‌های مایعات قابل اشتعال مانند بنزین، روغن و الکل استفاده می‌شود.
• فوم با چگالی بالا می‌تواند روی سطح مایع قابل اشتعال شناور شود و مانع از رسیدن اکسیژن به آن شود.
• از این نوع سیستم‌ها در مکان‌هایی مانند پالایشگاه‌ها، کارخانه‌های شیمیایی و فرودگاه‌ها استفاده می‌شود.

3. 3. سیستم‌های اطفاء حریق فوم با چگالی کم:

• این نوع سیستم از فوم با چگالی کم برای خاموش‌کردن آتش‌سوزی‌های مواد جامد مانند چوب، کاغذ و پلاستیک استفاده می‌شود.
• فوم با چگالی کم می تواند به اعماق مواد نفوذ کند و گرما را از بین ببرد.
• از این نوع سیستم‌ها در مکان‌هایی مانند انبارها، مراکز تجاری و هتل‌ها استفاده می‌شود.

اجزا سیستم اطفاءحریق فوم و نحوه عملکرد آن

سیستم اطفاءحریق فوم از اجزای مختلفی تشکیل شده است که با یکدیگر همکاری می‌کنند تا آتش را به طور موثر خاموش کنند. اجزای اصلی این سیستم عبارتند از:

1. مخزن فوم:

• مخزن فوم محل ذخیره سازی فوم کنسانتره است.
• فوم کنسانتره مایعی است که با آب مخلوط می‌شود تا فوم تولید شود.
• مخزن فوم می تواند از جنس فولاد، پلاستیک یا فایبرگلاس باشد.

2. پمپ فوم:

• پمپ فوم فوم کنسانتره را از مخزن فوم به نازل‌ها می‌رساند.
• پمپ فوم می تواند از نوع دیافراگمی، گریز از مرکز یا دنده‌ای باشد.

3. شیر کنترل:

• شیر کنترل جریان فوم کنسانتره به نازل‌ها را کنترل می‌کند.
• شیر کنترل می‌تواند به صورت دستی یا اتوماتیک کار کند.

4. نازل فوم:

• نازل فوم فوم کنسانتره را با آب مخلوط می‌کند و آن را به صورت فوم اسپری می‌کند.
• نازل‌های فوم در انواع مختلفی از جمله نازل‌های جت، نازل‌های مه و نازل‌های غبار موجود هستند.

5. دتکتورها:

• دتکتورها حریق را در محل تشخیص می‌دهند و سیگنال را به پانل مرکزی ارسال می‌کنند.
• دتکتورهای مورد استفاده در سیستم اطفاءحریق فوم می‌توانند دتکتورهای دود، حرارت یا شعله باشند.

6. پانل مرکزی:

• پانل مرکزی سیگنال‌ها را از دتکتورها دریافت می‌کند و سیستم فوم را فعال می‌کند.
• پانل کنترل همچنین می‌تواند شامل ویژگی‌های دیگری مانند آژیر، چراغ هشدار و سیستم ثبت وقایع باشد.

7. لوله‌کشی:

• لوله‌کشی فوم کنسانتره را از مخزن فوم به نازل‌ها می‌رساند.
• لوله‌کشی می‌تواند از جنس فولاد، پلاستیک یا فایبرگلاس باشد.

نحوه عملکرد سیستم اطفاء حریق فوم

 1 تشخیص حریق:

دتکتورها حریق را در محل تشخیص می‌دهند.

 2 سیگنال‌دهی:

سیگنال از دتکتورها به پانل مرکزی ارسال می‌شود.

 3 فعال شدن سیستم:

پانل کنترل مرکزی دستور باز شدن شیرهای سیستم فوم را می‌دهد و فوم کنسانتره با آب مخلوط می‌شود.

 4 تولید فوم:

مخلوط آب و کنسانتره فوم از طریق لوله‌کشی به نازل‌ها و سپس به محیط بیرون اسپری می‌شود.

 5 خاموش کردن آتش:

فوم روی سطح مایع قابل اشتعال شناور می‌شود و مانع از رسیدن اکسیژن به آن می‌شود و آتش را خاموش می‌کند.

علاوه بر اجزای اصلی فوق، سیستم‌های اطفا حریق فوم ممکن است شامل اجزای دیگری نیز باشند، مانند:

• سیستم‌های خنک‌کننده: برای خنک کردن مخزن فوم و پمپ در صورت نیاز
• سیستم‌های زهکشی: برای تخلیه آب اضافی از محل آتش‌سوزی
• سیستم‌های برق اضطراری: برای تامین برق سیستم در صورت قطع برق

نحوه عملکرد سیستم اطفا حریق فوم را می‌توان به طور خلاصه در مراحل زیر بیان کرد:

• مرحله اول:

تشخیص حریق در این مرحله، دتکتورها حریق را در محل تشخیص می‌دهند و سیگنال را به کنترل پانل مرکزی ارسال می‌کنند.

• مرحله دوم:

فعال شدن سیستم با دریافت سیگنال از دتکتورها، پانل کنترل مرکزی دستور باز شدن شیرهای سیستم فوم را می‌دهد و فوم کنسانتره را با آب مخلوط می‌کند.

• مرحله سوم:

تولید فوم و سپس کنسانتره فوم از طریق نازل‌ها به بیرون اسپری می‌شود.

• مرحله چهارم:

فوم روی سطح مایع قابل اشتعال شناور می‌شود و مانع از رسیدن اکسیژن به آن می‌شود و آتش را خاموش می‌کند.

سیستم اطفاء حریق فوم و محیط زیست

سیستم‌های اطفا حریق فوم می‌توانند راه‌حلی موثر برای خاموش‌کردن آتش‌سوزی باشند، اما استفاده از آنها می‌تواند اثرات منفی بر محیط زیست نیز داشته باشد.

اثرات مثبت:

• کاهش مصرف آب:

سیستم‌های اطفا حریق فوم در مقایسه با سیستم‌های اسپرینکلر به آب کمتری برای خاموش‌کردن آتش نیاز دارند. این امر می‌تواند به صرفه جویی در منابع آب و کاهش آلودگی آب کمک کند.

• خاموش کردن سریع‌تر آتش:

فوم می‌تواند در بعضی موارد آتش‌سوزی‌ها را سریعتر از آب خاموش کند. این امر می‌تواند به کاهش آسیب به اموال و محیط زیست کمک کند.

اثرات منفی:

• مواد شیمیایی مضر:

برخی از انواع فوم حاوی مواد شیمیایی هستند که می توانند برای محیط زیست مضر باشند. این مواد شیمیایی می‌توانند خاک و آب را آلوده کنند و به حیات وحش آسیب برسانند.

• مشکلات دفع:

فوم استفاده شده پس از خاموش کردن آتش باید به درستی دفع شود. دفع نادرست فوم می‌تواند منجر به آلودگی خاک و آب شود.

• گرم شدن کره زمین:

برخی از مواد شیمیایی موجود در فوم می‌توانند به گرم شدن کره زمین کمک کنند.

راهکارهایی برای کاهش اثرات منفی سیستم‌های اطفا حریق فوم بر محیط زیست:

• استفاده از فوم‌های سازگار با محیط زیست: انواع مختلفی از فوم‌های سازگار با محیط زیست در دسترس هستند که اثرات منفی کمتری بر محیط زیست دارند.
• آموزش proper disposal: آتش‌نشانان و سایر افرادی که از سیستم‌های اطفا حریق فوم استفاده می‌کنند باید در مورد نحوه دفع صحیح فوم استفاده شده آموزش ببینند.
• قوانین و مقررات: دولت‌ها می‌توانند قوانین و مقرراتی را برای کاهش اثرات منفی سیستم‌های اطفا حریق فوم بر محیط زیست وضع کنند.

تاییدیه‌های مورد نیاز جهت استفاده از سیستم اطفاء حریق فوم

استفاده از سیستم اطفاء حریق فوم در ایران  نیازمند اخذ تاییدیه‌های مختلفی از سازمان‌های ذیربط است.

این تاییدیه‌ها برای اطمینان از عملکرد صحیح و ایمن سیستم و همچنین انطباق آن با استانداردهای لازم صادر می‌شوند.

مهمترین تاییدیه‌های مورد نیاز برای استفاده از سیستم اطفاء حریق فوم عبارتند از:

1. تاییدیه سازمان آتش‌نشانی:

• مهمترین تاییدیه‌ای که برای سیستم اطفا حریق فوم باید اخذ شود، تاییدیه سازمان آتش‌نشانی است.
• برای دریافت این تاییدیه، باید مدارک فنی سیستم مانند نقشه‌های طراحی، مشخصات فنی تجهیزات و گزارش تست‌ها به سازمان آتش‌نشانی ارائه شود.
• کارشناسان سازمان آتش‌نشانی از محل نصب سیستم بازدید کرده و عملکرد آن را بررسی می‌کنند.
• در صورت مطابقت سیستم با استانداردهای لازم، سازمان آتش‌نشانی تاییدیه صادر می‌کند.

2. تاییدیه شرکت بیمه:

• برخی از شرکت‌های بیمه برای صدور بیمه نامه برای ساختمان‌هایی که از سیستم اطفا حریق فوم استفاده می‌کنند، نیازمند تاییدیه شرکت بیمه هستند.
• برای دریافت این تاییدیه، باید مدارک فنی سیستم به شرکت بیمه ارائه شود.
• کارشناسان شرکت بیمه از محل نصب سیستم بازدید کرده و عملکرد آن را بررسی می‌کنند.
• در صورت مطابقت سیستم با استانداردهای لازم، شرکت بیمه تاییدیه صادر می‌کند.

علاوه بر تاییدیه‌های فوق، ممکن است برای استفاده از سیستم اطفا حریق فوم در برخی از موارد به تاییدیه‌های دیگری نیز نیاز باشد، مانند:

• تاییدیه سازمان حفاظت محیط زیست
• تاییدیه وزارت کار و امور اجتماعی

مکان‌های مناسب جهت استفاده از سیستم اطفاء حریق فوم

سیستم‌های اطفا حریق فوم به دلیل کارایی و ایمن‌بودن در خاموش‌کردن آتش سوزی‌های مختلف، در طیف گسترده‌ای از مکان‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.

برخی از مکان‌های مناسب برای استفاده از سیستم اطفا حریق فوم عبارتند از:

1. صنایع:

• پالایشگاه‌ها – کارخانه‌های شیمیایی – انبارها – کارگاه‌های تولیدی – صنایع غذایی

2. حمل و نقل:

• فرودگاه‌ها – آشیانه‌های هواپیما – بنادر – کشتی‌ها – کامیون‌های حمل مواد خطرناک

3. تاسیسات زیرزمینی:

• پارکینگ‌ها – تونل‌ها – مترو

مزایا و معایب

مزایای سیستم اطفا حریق فوم:

• کارایی بالا: فوم می‌تواند آتش‌سوزی‌های مایعات قابل اشتعال، گازها و مواد جامد را به سرعت و به طور موثر خاموش کند.
• پوشش‌دهی بالا: فوم می‌تواند به تمام سطوح، حتی سطوح ناهموار، برسد.
• عدم نیاز به آب زیاد: در مقایسه با سیستم‌های آبپاش، سیستم‌های اطفا حریق فوم به آب کمتری برای خاموش کردن آتش نیاز دارند.
• قابلیت استفاده در فضاهای بسته: فوم می‌تواند در فضاهای بسته مانند مخازن و تونل‌ها استفاده شود که استفاده از آب در آنها دشوار یا غیرممکن است.

معایب سیستم اطفا حریق فوم:

• هزینه: سیستم‌های اطفا حریق فوم می‌توانند گران باشند، به خصوص سیستم‌های ثابت.
• نیاز به نگهداری: سیستم‌های اطفا حریق فوم به نگهداری منظم نیاز دارند تا مطمئن شوند که به درستی کار می‌کنند.
• آسیب به برخی مواد: فوم می‌تواند به برخی از مواد مانند پلاستیک و لاستیک آسیب برساند.
• مشکلات زیست محیطی: برخی از انواع فوم می‌توانند برای محیط زیست مضر باشند.
• نیاز به فضای زیاد: سیستم‌های اطفا حریق فوم ثابت به فضای زیادی برای ذخیره سازی فوم و تجهیزات نیاز دارند.